Ασθμαίνοντας η αύξηση του μέσου μισθού στην Ελλάδα – Το μεγάλο χάσμα μεταξύ βόρειας και νότιας Ευρώπης

Η παραγωγικότητα αυξάνεται γρηγορότερα συγκριτικά με τον μέσο μισθό

Οι μεταβολές των μεγεθών χαρακτηρίζονται από τρεις διακριτές περιόδους

Στη μελέτη που υπογράφει ο Βλάσης Μισσός μας δείχνει πως οι ήπιες, αλλά συνεχείς μειώσεις της ανεργίας στα επίπεδα του 6,2% αδυνατούν να συμβάλλουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται στις αγορές της Ευρωζώνης, ενώ, παράλληλα οι μεταβολές του μέσου μισθού διέρχονται από έντονες διακυμάνσεις, με την πτωτική τάση να είναι κυρίαρχη.

Σε επίπεδο Ευρωζώνης των «20» κατά την πρώτη περίοδο (1995 Q1 έως 2009Q1) η παραγωγικότητα αυξάνεται γρηγορότερα συγκριτικά με τον μέσο μισθό. Η συγκεκριμένη τάση ανακόπτεται από την απότομη πτώση της παραγωγικότητας προς το τέλος της περιόδου, η οποία συμπίπτει με το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης που εκδηλώθηκε σταδιακά από τα τέλη του 2008.

Στη διάρκεια της δεύτερης περιόδου (2009Q2 έως 2020Q2) κατά μέσο όρο, οι αυξήσεις των δύο μεγεθών είναι εγγύτερες. Η δεύτερη φάση ανακόπτεται με τις απότομες διακυμάνσεις που συνέβησαν στη διάρκεια του ξεσπάσματος της πανδημίας της Covid19.

Τέλος, κατά την τρίτη περίοδο (2020 Q3 έως 2024Q4), η παραγωγικότητα φαίνεται να παραμένει στάσιμη, ενώ οι μεταβολές του μέσου μισθού διέρχονται από έντονες διακυμάνσεις, με την πτωτική τάση να είναι κυρίαρχη.

Συμπερασματικά η πρώτη περίοδος καταγράφει μια ήπια, αλλά αισθητή απόκλιση μεταξύ των δύο μεγεθών, τέτοια ώστε το χάσμα παραγωγικότητας μισθών να διευρύνεται. Περαιτέρω, ύστερα από μία φάση σχετικής σύγκλισης, η τάση που παρατηρείται, κατά την τρίτη και πλέον πρόσφατη περίοδο, έχει τα χαρακτηριστικά οικονομικής επιβράδυνσης και επαναφοράς του χάσματος.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα – Μισθοί και αγοραστική δύναμη

Η αγοραστική δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των κρατών-μελών, όπως αποτυπώνεται από το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (Purchasing Power Standards – PPS). Παρά τις αυξήσεις μισθών η Ελλάδα παραμένει χαμηλά στην ευρωπαϊκή κατάταξη.

Κατά την τρίτη περίοδο (2020 Q3 έως 2024Q4) ο μέσος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο (average full time adjusted salary), σε όρους κοινής αγοραστικής δύναμης (PPS), εμφανίζεται χαμηλότερος μεταξύ των χωρών μελών της ΕΕ των «27», ενώ η αύξησή του μεταξύ 2018–2023, είναι μόλις 7% (26η χαμηλότερη θέση), όταν για την ΕΕ των «27», ο μέσος όρος των αυξήσεων υπολογίζεται σε 19%.

Ο μέσος ετήσιος προσαρμοσμένος μισθός πλήρους απασχόλησης ανά εργαζόμενο στην ΕΕ των 27 κρατών-μελών για το 2023, σύμφωνα με τη Eurostat, ήταν 37.900 ευρώ.

Οι υψηλότεροι μισθοί καταγράφονται:

Λουξεμβούργο: 81.100 ευρώ

Δανία: 67.600 ευρώ

Ιρλανδία: 58.700 ευρώ

Γερμανία: 51.000 ευρώ (4.250 ευρώ/μήνα)

Βέλγιο: 49.000 ευρώ

Οι χαμηλότεροι μισθοί:

Βουλγαρία: 13.500 ευρώ (1.125 ευρώ/μήνα)

Ουγγαρία: 16.900 ευρώ (1.408 ευρώ/μήνα)

Ελλάδα: 17.000 ευρώ (1.418 ευρώ/μήνα)

Ρουμανία: ~1.400 ευρώ/μήνα

Πολωνία: 1.505 ευρώ/μήνα

Η Ελλάδα κατατάσσεται τρίτη από το τέλος στην ΕΕ, με τον μέσο προσαρμοσμένο μισθό πλήρους απασχόλησης να είναι μόλις 17.000 ευρώ ετησίως. Οι προσαρμοσμένοι μισθοί υπολογίζονται με βάση το κόστος ζωής και την αγοραστική δύναμη (PPS), προσφέροντας πιο δίκαιη σύγκριση μεταξύ χωρών.

Οι προσαρμοσμένοι μισθοί υπολογίζονται με βάση το κόστος ζωής και την αγοραστική δύναμη (PPS)

Η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας

Πρόσφατη έρευνα του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ έδειξε ότι την περίοδο 2019-2024 η πραγματική παραγωγικότητα της εργασίας στο σύνολο της οικονομίας αυξήθηκε κατά 1,2%, αλλά το μέσο πραγματικό ωρομίσθιο μειώθηκε κατά 4,7%. Καθώς όμως η βελτίωση της παραγωγικότητας δεν μεταφράζεται σε αυξημένα ωρομίσθια, έχουμε μια αναδιανομή εισοδήματος υπέρ των κερδών και εις βάρος των μισθών. Συγκεκριμένα το 2024 μερίδιο των κερδών στο ΑΕΠ αυξήθηκε στο 50,2% του ΑΕΠ (από 48,3% το 2019), όταν στην ΕΕ είναι το 41% του ΑΕΠ.

Αντιθέτως το μερίδιο των μισθών, υποχώρησε στο 35% από 36,8% (έναντι 47,9% στο μέσο όρο της ΕΕ).

Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ αναγνωρίζει ότι τα συμβατικά ποσοτικά μεγέθη της αγοράς εργασίας συνέχισαν να παρουσιάζουν βελτίωση και το 2024, παρά τις μακροοικονομικές αβεβαιότητες που δημιουργεί η εντεινόμενη γεωοικονομική και γεωπολιτική αστάθεια.

Συγκεκριμένα ο αριθμός των απασχολούμενων αυξήθηκε σχεδόν κατά 68.000 άτομα σε σύγκριση με το 2023, εκ των οποίων πάνω από 43.000 ήταν γυναίκες.