ΕΕ: Νέοι χωρίς δουλειά, μόρφωση, επαγγελματική κατάρτιση – Στις χώρες με τις χειρότερες επιδόσεις η Ελλάδα

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ
Ο στόχος της ΕΕ είναι το ποσοστό των νέων αυτής της κατηγορίας (NEET) να μειωθεί κάτω του 9% έως το 2030 - Μόνο 11 χώρες μέλη τον έχουν πετύχει
Η πλειονότητα των νέων στην Ευρώπη εξακολουθεί να βρίσκεται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (neither in employment nor in education or training – NEET), με δύο στις τρεις χώρες – μέλη της ΕΕ να μην έχουν πετύχει τον στόχο που έχει τεθεί για την αντιμετώπιση του φαινομένου.
Τα ποσοστά NEET ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, ενώ παρατηρείται και ιδιαίτερα μεγάλο χάσμα μεταξύ των φύλων
Στην Ευρώπη, πολλοί νέοι όχι μόνο δεν απασχολούνται σε μια εργασία αλλά πολλοί δεν αναζητούν καν δουλειά ούτε βρίσκονται έστω σε διαδικασία επαγγελματικής επιμόρφωσης. Το 2024, το 11% των Ευρωπαίων ηλικίας 15 έως 29 ετών στην ΕΕ ανήκαν στην κατηγορία NEET. Ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αυτό το ποσοστό να μειωθεί κάτω του 9% έως το 2030.
Όπως αναφέρει το euronews, τις καλύτερες επιδόσεις έχουν η Ολλανδία, η Ισλανδία, η Σουηδία, η Νορβηγία, η Μάλτα, η Σλοβενία και η Ιρλανδία. Η χώρα μας βρίσκεται στην ομάδα των χωρών με τις χειρότερες επιδόσεις, μαζί με την Τουρκία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, τη Ρουμανία, την Ιταλία και τη Σερβία.
Τα ποσοστά NEET ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, σε ορισμένες από τις οποίες παρατηρείται και ιδιαίτερα μεγάλο χάσμα μεταξύ των φύλων. Σύμφωνα με την Eurostat, το 2024 τα ποσοστά κυμάνθηκαν από 4,9% στην Ολλανδία έως 19,4% στη Ρουμανία, για την οποία η φετινή έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι «τα χαμηλά μαθησιακά αποτελέσματα αποτελούν μείζον πρόβλημα».

Eurostat: Στοιχεία και συγκρίσεις
Εάν συνυπολογιστούν οι υποψήφιες προς ένταξη χώρες της ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (EFTA), η Τουρκία καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό: 25,9%. Ακολουθεί η Βοσνία-Ερζεγοβίνη με 22,2%. Σε γενικές γραμμές, η Νότια και Νοτιοανατολική Ευρώπη συγκεντρώνουν πολύ υψηλότερα ποσοστά NEET σε σχέση με τη Βόρεια και Δυτική Ευρώπη.
Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, τέσσερις έχουν ποσοστά πάνω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Αυτές είναι η Ιταλία με 15,2%, η Γαλλία με 12,5%, το Ηνωμένο Βασίλειο με 12,1% και η Ισπανία με 12%. Το χαμηλότερο ποσοστό συγκεντρώνει η Γερμανία με μόλις 8,5%.
Τα ποσοστά των χωρών που καταγράφουν τις καλύτερες επιδόσεις κατατάσσονται ως εξής: Ολλανδία 4,9%, Ισλανδία 5,0%, Σουηδία 6,3%, Νορβηγία 6,8%, η Μάλτα 7,2%, Ιρλανδία και Σλοβενία 7,6%. Οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι εντυπωσιακές: το ποσοστό της Τουρκίας είναι πέντε φορές υψηλότερο από αυτό της Ολλανδίας.

Κενό δεξιοτήτων
Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, υπάρχει μεγάλη απόκλιση μεταξύ των δεξιοτήτων που ζητά η αγορά και εκείνων που αποκτούν οι φοιτητές στα πανεπιστήμια. Το γεγονός αυτό εξηγεί τα υψηλά ποσοστά ανεργίας ακόμα και μεταξύ πτυχιούχων.
Η έρευνα του ΟΟΣΑ για το 2025 υπογραμμίζει επίσης το χαμηλό ποσοστό αποφοίτων STEM (Επιστήμη, Τεχνολογία, Μηχανική, Μαθηματικά) στην Τουρκία και τονίζει την ανάγκη για περισσότερα προγράμματα σπουδών με σύνδεση στην αγορά εργασίας.
Χάσμα μεταξύ φύλων
Εντύπωση προκαλεί το χάσμα μεταξύ ανδρών και γυναικών σε ορισμένες χώρες. Κατά μέσο όρο στην ΕΕ, στην κατηγορία NEET κατατάσσεται το 10% των νεαρών ανδρών έναντι 12,1% των νεαρών γυναικών.

Τη μεγαλύτερη διαφορά παρουσιάζει η Τουρκία, με 15,8% στους άνδρες και 36,4% στις γυναίκες. Αυτό αντιπροσωπεύει ένα χάσμα 20,6 ποσοστιαίων μονάδων ή 130% περισσότερες γυναίκες. Ακολουθεί η Ρουμανία με 14% άνδρες και 25,2% γυναίκες. Στην Τσεχία, το ποσοστό στους άνδρες NEET είναι 3,9% και στις γυναίκες 13,3%, δηλαδή χάσμα 9,4 μονάδων. Η Ελλάδα δεν παρουσιάζει μεγάλες διαφορές, με τα ποσοστά να είναι 13,8 για τους άνδρες έναντι 14,7 για τις γυναίκες.
Σε μόλις πέντε χώρες το ποσοστό NEET είναι υψηλότερο στους άνδρες από ό,τι στις γυναίκες. Αυτές είναι η Σουηδία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Εσθονία και το Βέλγιο.
Δύο είναι οι βασικές κατηγορίες για τους νέους NEET. Οι άνεργοι, που αναζητούν εργασία αλλά δεν βρίσκουν και εκείνοι που βρίσκονται εκτός εργατικού δυναμικού. Δηλαδή δεν εργάζονται και δεν αναζητούν εργασία. Στην ΕΕ κατά μέσο όρο, 4,2% είναι άνεργοι και 6,9% εκτός εργατικού δυναμικού.
Στην Τουρκία, το 20% των νέων βρίσκεται εκτός εργατικού δυναμικού, γεγονός που ανεβάζει το ποσοστό NEET, ακόμη και αν η επίσημη ανεργία στους 15-29 ετών είναι μόλις 5,9%. Στη Ρουμανία, το 14% των νέων είναι εκτός εργατικού δυναμικού, ενώ μόνο 5,4% είναι άνεργοι. Παρόμοια μοτίβα εμφανίζονται σε Ιταλία, Λιθουανία και Βουλγαρία.
Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι γυναίκες NEET είναι πολύ πιθανότερο να βρίσκονται εκτός εργατικού δυναμικού σε σχέση με τους άνδρες. Στην ΕΕ, το ποσοστό είναι 8,5% για τις γυναίκες έναντι 5,3% για τους άνδρες. Στην Τουρκία, σχεδόν μία στις τρεις νέες γυναίκες (30,5%) βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας, ενώ στη Ρουμανία, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 21%.