Απάτες: Πώς θα βοηθήσετε τους ηλικιωμένους να τις αποφύγουν
Μόνο το 2024, οι Αμερικανοί ηλικίας άνω των 60 ετών ανέφεραν απώλειες σχεδόν 4,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων από διαδικτυακές απάτες, αύξηση πενταπλάσια σε σχέση με το 2020.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι οι απάτες μπορούν να προκαλέσουν μεγάλη οικονομική ζημιά αλλά και έντονη ψυχολογική πίεση στα θύματα. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα στις απάτες που στοχεύουν ηλικιωμένους, καθώς κάθε χρόνο χάνονται όλο και περισσότερα χρήματα από διάφορες διαδικτυακές απάτες, προειδοποιεί η ομάδα της παγκόσμιας εταιρίας κυβερνοασφάλειας ESET.
Μόνο το 2024, οι Αμερικανοί ηλικίας άνω των 60 ετών ανέφεραν απώλειες σχεδόν 4,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων από διαδικτυακές απάτες, μια αύξηση 43% σε σχέση με το προηγούμενο έτος και πενταπλάσια σε σχέση με το 2020, σύμφωνα με το Κέντρο Διαδικτυακού Εγκλήματος (IC3) του FBI. Η μέση απώλεια από απάτες που στοχεύουν ηλικιωμένους έφτασε τα 83.000 δολάρια, έναντι 19.000 δολαρίων σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Πίσω από αυτούς τους αριθμούς βρίσκονται άνθρωποι και ολόκληρες οικογένειες, των οποίων η ευημερία και η οικονομική ασφάλεια κλονίστηκαν βαθιά, καθώς οι αποταμιεύσεις πολλών ετών εξαφανίστηκαν μέσα σε λίγα λεπτά, αναφέρει η ESET. Η τεράστια κλίμακα των απατών με στόχο τους ηλικιωμένους είναι κάτι που πρέπει να κινητοποιήσει τις οικογένειες να δράσουν από κοινού.
Ωστόσο, οι αόριστες προειδοποιήσεις δεν αρκούν. Η αποτελεσματική προστασία απαιτεί συνεχή επικοινωνία με τα μέλη της οικογένειας, ανθρώπινους και τεχνικούς ελέγχους, καθώς και ένα σαφές σχέδιο αποκατάστασης σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά. Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να εξετάσουμε πώς μπορούμε να προστατεύσουμε τις αποταμιεύσεις των γονιών και των παππούδων μας από τους απατεώνες.
Γιατί οι απατεώνες βάζουν στο στόχαστρο τους ηλικιωμένους;
Οι απατεώνες είναι ορθολογιστές: επιδιώκουν το μέγιστο κέρδος με την ελάχιστη δυνατή προσπάθεια.
Οι ηλικιωμένοι αποτελούν ελκυστικούς στόχους για διάφορους λόγους:
• Πρόσβαση σε χρήματα
Πολλοί ηλικιωμένοι διαθέτουν αποταμιεύσεις σε μετρητά, συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς ή άλλες σταθερές πηγές πλούτου, τις οποίες οι απατεώνες θεωρούν εύκολη λεία.
• Εμπιστοσύνη στην εξουσία
Οι συνήθειες των παλαιότερων γενεών σε σχέση με την εμπιστοσύνη και την αποδοχή της εξουσίας καθιστούν ορισμένους ηλικιωμένους πιο δεκτικούς σε τηλεφωνήματα ή επιστολές που φαίνονται ότι προέρχονται από «επίσημες πηγές», Πολλοί ηλικιωμένοι δεν υποψιάζονται ότι ένα τηλεφώνημα από «την τράπεζα» ή «την εφορία» μπορεί να είναι απάτη,
• Μοναξιά
Η κοινωνική απομόνωση μπορεί να κάνει τις απάτες που βασίζονται στις διαπροσωπικές σχέσεις – όπως είναι οι απάτες μέσω διαδικτυακών ραντεβού – ιδιαίτερα αποτελεσματικές και καταστροφικές.
• Γνωστική υπερφόρτωση και ψηφιακή κόπωση
Πολλοί ηλικιωμένοι (και όχι μόνο αυτοί) δυσκολεύονται να διαχειριστούν δεκάδες διαδικτυακούς λογαριασμούς, γεγονός που τους καθιστά πιο επιρρεπείς σε «χρήσιμα» αναδυόμενα παράθυρα ή επείγουσες τηλεφωνικές κλήσεις.
• Τεχνολογικά κενά
Πολλοί ηλικιωμένοι χρησιμοποιούν παλιές συσκευές και ξεπερασμένο λογισμικό, χρησιμοποιούν τους ίδιους κωδικούς πρόσβασης σε πολλούς λογαριασμούς και, όπως και οι περισσότεροι χρήστες, δυσκολεύονται να ξεχωρίσουν το πραγματικό από το ψεύτικο.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα περιβάλλον που διευκολύνει το έργο των δραστών. Επιπλέον, οι επιδέξιοι απατεώνες διαθέτουν πλέον εύχρηστα εργαλεία, όπως μεγάλες βάσεις δεδομένων με παραβιασμένα διαπιστευτήρια που κυκλοφορούν σε υπόγεια φόρουμ και τεχνολογίες κλωνοποίησης φωνής με τεχνητή νοημοσύνη – στοιχεία που συνεργάζονται για να αυξήσουν την «αξιοπιστία» των τεχνασμάτων τους.
Το εγχειρίδιο του απατεώνα
Ακολουθούν ορισμένες από τις πιο συνηθισμένες απάτες που αποφέρουν σημαντικά κέρδη στους απατεώνες και έχουν ως στόχο κυρίως ηλικιωμένους:
• Απάτες ηλεκτρονικού ψαρέματος (phishing)
Οι απατεώνες συχνά προσποιούνται ότι είναι εκπρόσωποι της εφορίας, ασφαλιστικών ταμείων ή τραπεζών. Ζητούν πληρωμές με το πρόσχημα ότι θα αποφευχθούν κυρώσεις ή ότι θα «ξεκλειδωθούν» τραπεζικοί λογαριασμοί. Συνήθως, ωθούν τα θύματα να εισάγουν τα στοιχεία σύνδεσής τους ή να αποκαλύψουν άλλες ευαίσθητες πληροφορίες σε ιστοσελίδες που έχουν σχεδιαστεί ώστε να μοιάζουν με αυτές των νόμιμων φορέων.
• Απάτη τεχνικής υποστήριξης
Ένα αναδυόμενο παράθυρο προειδοποίησης στην οθόνη του υπολογιστή ή ένα τηλεφώνημα μπορεί να ισχυρίζεται ότι η συσκευή έχει μολυνθεί από κακόβουλο λογισμικό. Ο «εκπρόσωπος υποστήριξης» πείθει το θύμα να του παραχωρήσει απομακρυσμένη πρόσβαση στον υπολογιστή. Έπειτα, κλέβει τα στοιχεία σύνδεσης τραπεζικών λογαριασμών ή εγκαθιστά κακόβουλο λογισμικό (infostealer) στη συσκευή.